Páginas

sábado, 12 de dezembro de 2009

Fi£ò de Natae

Tusi...

Ontem, 11 de dezembro, reunimo-nos na sede da Associazione Veneti para o Fi£ò de Natae, um momento em que recordamos histórias de Natal, canções típicas, poesias e orações.
Simo restai continti de vedre i nostri amighi inseme a noantri e co'a stessa vogia de far 'a cultura veneta 'nar vanti!



Preghiere

Pater nostro picinin
Dala vera e dal dentin
Garesse visto me fioeo?

'O gò sentisto ‘à so'a piareta rossa
Che cantava messa
Par i vivi e par i morti
Par i santi, pater nostri
Par 'a luna e par el soe

A Madona sentadò
Che vardava su e dò
Ea vedeva i angelin
Che ciapava pan e vin

Maria meschina non stà ver paura
Che naremo su quea pì scura
Che non canta ne gao ne gaeto
Soeo queo ose'eto dea pena bruna

***

Ana Susana, risponde chi te ciama
Alsa 'a 'ose, basa a croze
Varda soto el 'eto, te vise e ghe dise:

San Giuseppe Vecereo, cosa ghio sun queo sesteo?
 Gò 'na fassa e un paneseo, par infassare Gesù beo
Gesù beo, Gesù d'amor, par infassar nostro Signor

'A Madona ghea un puto, San Giuseppe 'o gà perduto
'A Madona 'o gà catà, San Giuseppe 'o gá basà
Basa, basa, rosa e fior, che te basi Nostro Signor    

A finestra, con tre corone in testa
'A pì bea zè cascà, 'a so mare ghe 'a dà.

 


CANTO

'A campana drio sonare, contente a anunsiare
Che zè nato Dio Bambino per il bene fare...
Pace in terra come in ceo, campane a sonare
Benedise Dio Bambino questo nostro lare.

Questa note bea, demo indrio a stea,
co'l ciaro de'a candea, contente a pregar!
Sonare 'e capane, ze tanto beo sentire,
Vivo a benedire, Insegnando amar!

***
POESIA

El Natae
Ari Vidal

Gesù el zè nassisto
Par noantri salvar
Zè rivà so'l mondo
Par el popoeo tendar

So'a staea el zè nassisto
In medo i fien el zè indormensà
So'a cuneta el zé buta dò
Con San Giuseppe a rincurar

Maria Vèrgine ea zè contenta
Ea varda el so beo bambin
Anca e bèstie zè drio vardar
El scominssia criar, pian pianin

El Natae zè tempo de paze
Un tempo de orasson
El zè un tempo de radunarse
Intorno de Gesù, el nostro paron





PROVERBI

El Santocio - Bon prinsipio mi ti canto
El Pandega - E mi ti digo nantro tanto.
El Santocio - Bon dì, bon ano, bon capodano
El Pandega - Bone feste, bone minestre, buni capuni.
El Santocio - Bon dì, bon ano,
                    Giacheta de pano
                    Butuni d'argento
                    Dà me 'na bona man, che mi resto contento.
El Pandega - Ben contento che ti sia, te dao 'na bona man, e và ti via.

***
POESIA

El Bambin Salvador

I pegorari ghe gera drio far el manifesto
Che el Bambin Salvador gera drio vegner
Par finir co 'e tenebre el zè nassesto
Sgoeltamente tuti i vegneva par cognosser

El Bambin salvador
I sui i cognosse ben
Par i cristiani ga amor
Zè nassesto in Betleme

Zè rivà el nostro Signor
In una bea note de luna
Par semenar paze e amor
Sol mondo gà semena 'a fortuna

Ma un dì el zè nato al ceo
Dopo de portar 'a alegria
Resta el ricordo de Gesù Puteo
Uncò par noantri fà compania





CANTO

1- Uno, una, Bambino su' a cuna... 

Chi zè vegnesto al mondo, zè stà Nostro Signor!
Chi zè vegnesto al mondo, zè stà Nostro Signor!

2 - Do e due, al'asino e el bue, Bambino su' a cuna... 
3 - Tri e tre, santi tre re magi, al'asino e el bue, Bambino su' a cuna...- 
4 - Quatro, quatri, quatro vangelisti, santi tre re magi,  al'asino e el bue, Bambino su' a cuna...
5 - Sinque, Sinque, piaghe del Signore, quatro vangelisti, santi tre re magi, al'asino e el bue, Bambino su' a cuna...
6 - Sei e Sie, che cantan l'alegrie, piaghe del Signore, quatro vangelisti, santi tre re magi, al'asino e el bue, Bambino su' a cuna... 
7 - Sete, sete, legresse de'a madona, che cantan l'alegrie, piaghe del Signore, quatro vangelisti, santi tre re magi, al'asino e el bue, Bambino su' a cuna...  
8 - Oto, Oto, Sant’Antoni de Roma, legresse de'a madona, che cantan l'alegrie, piaghe del Signore, quatro vangelisti, santi tre re magi, al'asino e el bue, Bambino su' a cuna...  
9 - Nove, nove, nove cori dei angei, Sant’Antoni de Roma, legresse de'a madona, che cantan l'alegrie, piaghe del Signore, quatro vangelisti, santi tre re magi, al'asino e el bue, Bambino su' a cuna...  
10 - Diese, diese, diese mandaminti, nove cori dei angei, Sant’Antoni de Roma, legresse de'a madona, che cantan l'alegrie, piaghe del Signore, quatro vangelisti, santi tre re magi, al'asino e el bue, Bambino su' a cuna   
11 - Undese, undese, undese mie vergine, diese mandaminti, nove cori dei angei, Sant’Antoni de Roma, legresse de'a madona, che cantan l'alegrie, piaghe del Signore, quatro vangelisti, santi tre re magi, al'asino e el bue, Bambino su' a cuna...
12 - Dodese, dodese, dodese Santi Apostui, undese mie vergine, diese mandaminti, nove cori dei angei, Sant’Antoni de Roma, legresse de'a madona, che cantan l'alegrie, piaghe del Signore, quatro vangelisti, santi tre re magi, al'asino e el bue, Bambino su' a cuna...




FROTÒEA

Carta de Toni a Gesù Cristo

***
RICORDI E STORGIE

Messa del Gaeo
Vecia Striga  
***

PREGHIERA

Santa Luzia
13 de dezembre

Santa Luzia,'a scarpa ea zè mia,'a borsa ea zè del pupà:
Santa Luzia  inpienia,meti rento caramèe e mandoat 

Santa Luzia, Santa mea, meti un regal so'a me scarpea
Se a santa non l'e ghe mete, resta vode 'e me scarpete 





CANTO

Fàea nana bambin

Fàea nana bambin, fàea nana fantolin
Nei brasseti dea mama, fàea nina fàea nana, fàea nina fàea nana! 

Fàea nana bambin, to papa zè quà vissin
El caressa el tue masse'ete, el te dà tanti baseti, fàea nina fàea nana! 

Sara i oci bambin, dormi dormi fantolin
Própio in fianco del to 'eto, te soride un angioeto, fàea nina fàea nana! 

Sogna, sogna bambin, coea testa su'l cussin
Com' in gondoea so'a laguna, pian pianeo so'a to cuna, fàea nina fàea nana!    

Ea to mama zè quà, rente al 'eto col papa
Ea slonga ea manina, par sfiorarti 'a testina
Fàea nina fàea nana, Nei brasseti dea mama




domingo, 29 de novembro de 2009

A storgia dei Veneti

Tusi...

Demo imparar un pochetin dea storgia dei Veneti par cognossere anca el posto che i nostri nuni i ze vegnesti.
Vardé i due film a do.



terça-feira, 10 de novembro de 2009

O VÊNETO: uma herança linguística dos colombenses


O Vêneto é uma região do norte da Itália com 4,5 milhões de habitantes e 18.264 Km2, cuja capital é Veneza. É composto de sete províncias: Belluno, Pádua, Rovigo, Treviso, Veneza, Verona e Vicenza. Foi dessa região setentrional italiana que vieram a maioria das famílias imigrantes que colonizaram Colombo, com quase 90% de representatividade.
Na região do Vêneto é falada, além do italiano, a língua veneta ou vêneto, também falado no Brasil pelos descendentes desses imigrantes, porém conhecido como dialeto veneto ou Talian. O Talian é falado sobretudo nos estados da região sul do Brasil, mas também em São Paulo e Espírito Santo. Os imigrantes italianos começaram a chegar a essas regiões no final do Século XIX. Nessa época, ainda não existia um idioma italiano único na Itália, e sim diversas línguas regionais. Os que imigraram para o sul do Brasil eram predominantemente do norte da Península Italiana. Destes imigrantes, a maioria falava a Língua Veneta.





Família Fiorese - Acervo: Associação Italiana Padre Alberto Casavecchia

O dialeto vêneto, com o decorrer do tempo, sofreu alterações, devidas ao contato com o  português, porém continua muito próximo, tanto oral quanto gramaticalmente, da Língua Veneta, falada na região setentrional italiana.  O uso do Talian no Brasil entrou em declínio desde a década de 1940, quando o governo nacionalista de Getúlio Vargas proibiu seu uso, tanto escrito, como oral. Falar o Talian em lugares públicos era considerado ofensivo e falta de patriotismo, e os italianos e descendentes foram obrigados a aprender o português. Mas, por viverem de certa forma isolados em zonas rurais, os descendentes dos imigrantes italianos conseguiram preservar o idioma. No entanto, com a abertura de estradas e o contato cada vez mais constante com os centros urbanos, essa tarefa se tornou cada vez mais difícil.
Não se sabe ao certo o número de falantes de Talian no Brasil, porém estimativas apontam em 500 mil o número de pessoas que usam essa língua, a maioria dos quais são bilíngües e também falam o português. Atualmente, o governo brasileiro tem se empenhado para fomentar o uso do Talian, principalmente nas regiões povoadas por italianos no sul do Brasil, incluindo a Língua Italiana no currículo escolar. Em pequenos municípios existem até estações de rádio locais que transmitem algumas horas de sua programação em Talian.
Em Colombo dos 230 mil habitantes calcula-se que 70 mil sejam descendentes de italianos, destes em torno de 5 mil (netos de imigrantes) falam o Talian, 15 mil compreendem-no (bisnetos de imigrantes) e os demais sabem de sua existência. Neste mês estamos comemorando 129 anos de presença italiana em nossa cidade, pois foi em setembro de 1878 que os primeiros italianos aqui chegaram. Queremos manter viva essa herança lingüístico-cultural que faz parte de nossa história. Portanto, você que tem interesse em aprender o idioma dos “nonos”, dos imigrantes italianos que colonizaram Colombo, entre em contato conosco e demo palar Talian.
Fábio Luiz Machioski - Especialista em Patrimônio Cultural

sábado, 10 de outubro de 2009

Ino del Popolo Veneto




Na Bandiera, na Léngoa, na Storia
Le ne dà siviltà, forsa e gloria (e gloria!)
E ’l futuro splendor le tien alto
Del gran pòpolo fiol de San Marco (San Marco!)

Na nasion, un cor solo, na vóxe
Cei e veci, toxati e tóxe
Che ’ntel cor i conserva ’l Leon
No i se ciama mai vinti,
I fa sù i fondaminti
De un nóvo doman.

Ne dà lustro ’ntel móndo la nostra onestà
E la voja de far e de dare na man.
Fen fiorire la tera dai mónti al mar
Defendémo la paxe e la libartà

Tuti insieme co un solo cuor
Tuti insieme na sola Nasion
Rento el cor conservémo el Leon
No sarémo mai vinti,
Fon sù i fondaminti
De un nóvo doman.

Viva! Viva! Viva! Libartà!
Senpre! Senpre! Senpre! Libartà!

Par Tera, par Mar: San Marco!

sexta-feira, 9 de outubro de 2009

Colombenses constituem a Associazione Veneti Nel Mondo

Na última quarta-feira, 07 de outubro, um grupo de 36 pessoas se reuniu, na sede da Associação Italiana Padre Alberto Casavecchia, para constituir a Associazione Veneti nel Mondo - Colombo. A nova instituição desenvolverá projetos com o intuito de resgatar e promover a cultura herdada dos imigrantes vênetos que fundaram a cidade, em 1878. Os trabalhos serão desenvolvidos em parceria com a Associação Italiana e a Associazione Veneti nel Mondo Onlus, da comune di Camisano Vicentino, da Província de Vicenza, Região do Vêneto, da qual é afiliada.
A escolha da data para a realização do evento se deve à comemoração à Nossa Senhora do Rosário, padroeira de Colombo, e também à vitória na Batalha de Lepanto em 1571, na qual os vênetos participaram e ajudaram a combater a expanção otomana no Mediterrâneo. Na realidade a forte devoção dos vênetos à Senhora do Rosário tem como uma de suas explicações a recomendação do papa Pio V em rezar o rosário enquanto seus patriotas lutavam pela liberdade na referida Batalha.
No ato de constituição da Associazione também foi aprovado o seu estatuto e eleita a seguinte diretoria que a administrará até 31 de dezembro de 2011:

Presidente: Diego Gabardo (discendente della Provincia di Vicenza)
Vicepresidente: Fábio Luiz Machioski (discendente della Provincia di Venezia)
Segretaria: Helena Edite Lovato (discendente della Provincia di Vicenza)
Vicesegretaria: Edilene Maria Milani (discendente della Provincia di Treviso)
Tesoriere: Edilson Maschio (discendente della Provincia di Vicenza)
Vicetesoriere: Daniele Costacurta Gasparin (discendente della Provincia di Treviso)
Consigliere: João Batista Quinzani (discendente della Provincia di Verona)
Consigliere: Walfrido Bonato (discendente della Provincia di Vicenza)

Consigliera: Rosangela Kusma Gasparin (discendente della Provincia di Belluno)
Consigliera supplente: Maria Leoni D’Agostim da Cruz (discendente della Provincia di Vicenza)
Consigliera supplente: Luciana Elisa Fanckin (discendente della Provincia di Vicenza)Consigliere supplente: Tiago Fiorese (discendente della Provincia di Vicenza)


Marcou presença neste ato de constituição, o Conselheiro Vêneto para o Estado do Paraná, Sr. Luis Molossi, que acompanhou os trabalhos e representou a Federação das Associações Vênetas do Estado do Paraná (FAVEP).


DIRETORIA DA ASSOCIAZIONE VENETI NEL MONDO - COLOMBO
Da esquerda para a direita (em pé): Daniele Costacurta Gasparin, Luciana Elisa Fanckin, Edilene Milani,
Tiago Fiorese, Edilson Maschio, Rosangela Kusma Gasparin, Luis Molossi, Fábio Luiz Machioski e Diego Gabardo.Da esquerda para a direita (sentados): Helena Edite Lovato, Walfrido Bonato, João Batista Quinzani e Maria Leoni D'Agostim da Cruz.


Lista dos Associados Fundadores

Agostinho Mottin
Angela Maria Mocelin Gheno
Arnaldo Reginato
Bernadete de Lourdes Bertolin Gasparin
Daniele Costacurta Gasparin
Diego Gabardo
Edilene Maria Milani
Edilson Maschio
Elaine Cátia Falcade Maschio
Elisabet Alzira Bontorin
Fábio Luiz Machioski
George Willian Strapasson
Helena Edite Lovato
Irmã Aparecida Isolete Benato
Ivo Gheno
João Batista Quinzani
João Israel Taverna
Jussara Catia da Silva Alberini
Luciana Elisa Fanckin
Luis Molossi
Maria Irailde Benato Chemin
Maria Ivone Ceccon Camargo
Maria Leoni D’Agostim da Cruz
Maria Leonor D’Agostin Wolff
Marinei Vidolin
Maristela Cavassin Reginato
Marta Cavalli Cavassin
Milton Gasparin
Nicole Bontorin Silva
Paulo Plinio Gasparin
Raul da Silva
Rosangela Kusma Gasparin
Tiago Fiorese
Vanessa Alberini
Vera Lucia Bontorin da Silva

Walfrido Bonato